Pytania i odpowiedzi dotyczące wywłaszczeń

Na czym polega wywłaszczenie?

Wywłaszczenie nieruchomości to pozbawienie lub ograniczenie prawa do nieruchomości, wykonane w formie przymusu państwowego. Do wywłaszczenia dochodzi na skutek wydania decyzji administracyjnej przez właściwy organ, tj. starostę lub wojewodę.

Należy pamiętać, że wywłaszczenie nie wymaga zgody dotychczasowego właściciela, w większości przypadków nie jest poprzedzane negocjacjami, a jego przeprowadzenie jest możliwe bez czynnego udziału strony.

Na jakie cele można dokonać wywłaszczenia nieruchomości?

Konstytucja RP przewiduje możliwość wywłaszczenia, jako odstępstwo od ochrony prawa własności z zastrzeżeniem, że jest ono dopuszczalne tylko dla realizacji celu publicznego. Cele publiczne wymienia Ustawa o gospodarce nieruchomościami, a są nimi m.in.: drogi, koleje, lotniska, porty, sieci przesyłowe, kopalnie, elektrownie, obiekty ochrony kulturowej i przyrodniczej, szkoły, przedszkola, placówki opieki zdrowia, obiekty służące obronności państwa.

Jak można składać własne opinie co do inwestycji?

Formalnym etapem postępowania, w którym można wyrazić własny głos, są konsultacje społeczne. Odbywają się one tylko w przypadku inwestycji znacznie lub potencjalnie znaczenie oddziałujących na środowisko, w toku postępowania o wydanie decyzji środowiskowych. Takie konsultacje odbywają się na wczesnym etapie planowania, zwykle na kilka lat przed rozpoczęciem budowy. Mieszkańcy zwykle nie są zawiadamiani osobiście, tylko poprzez obwieszczenia.

Właściciel nieruchomości może podejmować próby kontaktu z inwestorem na dowolnym etapie, ale nie mają one formalnej podstawy prawnej, więc inwestor nie ma nawet obowiązku odnoszenia się do tego typu informacji.

Jak się przygotować do wywłaszczenia?

Niestety, planowanie przebiegu zdarzeń w toku wywłaszczenia jest trudne. Inwestor realizuje kolejne kroki zgodnie ze swoimi potrzebami a od momentu wszczęcia postępowania w stosunku do właściciela nieruchomości do czasu wydania decyzji administracyjnej i obowiązku wydania nieruchomości wszystko toczy się bardzo szybko.

Z pewnością ważne jest, aby nieruchomość miała uregulowany stan prawny i ujawnione we właściwych rejestrach dane zgodne ze stanem faktycznym. Nieuregulowane prawo własności może uniemożliwić wypłatę odszkodowania.

Warto pozyskiwać na bieżąco informacje o stanie zaawansowania inwestycji od inwestora lub właściwego organu.

Jeśli to możliwe, właściciel nieruchomości powinien sobie zabezpieczyć alternatywną nieruchomość na czas od wydania nieruchomości do odtworzenia stanu posiadania.

Jak zwiększyć wartość nieruchomości przeznaczonej do wywłaszczenia?

Dla ustalenia wartości nieruchomości przyjmuje się jej stan na dzień wydania decyzji lokalizacyjnej, więc działania dokonane po tym dniu nie poprawią sytuacji jej właściciela. O wartości nieruchomości decydują jej cechy cenotwórcze, takie jak: przeznaczenie, położenie, uzbrojenie, stan oraz części składowe, takie jak: naniesienia, budynki, zasiewy, nasadzenia.

Wpływ na wartość nieruchomości ma charakter ograniczony i często wiąże się ze znacznymi nakładami. Decyzje o ewentualnych inwestycjach najlepiej podejmować przy udziale profesjonalisty, który pomoże ustalić, czy działania będą ekonomicznie uzasadnione.

Jak będę informowany o wywłaszczeniu?

Organ wydający decyzję lokalizacyjną zawiadamia strony postępowania listem poleconym na adres zamieszkania ujawniony w katastrze. Jeśli korespondencja nie może być doręczona: adresat nie odbiera, ujawniony adres jest niepoprawny lub nie istnieje, to za formę skutecznego doręczenia uznaje się również obwieszczenie. Obwieszczenie zamieszczane jest w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie organu oraz w sposób lokalnie zwyczajowo przyjęty.

Co to jest decyzja lokalizacyjna?

Decyzja o ustaleniu lokalizacji celu publicznego, skrótowo nazywana decyzją lokalizacyjną, to akt prawa mogący wywoływać szereg skutków prawnych. Decyzję lokalizacyjną wydaje się na wniosek inwestora realizującego cel publiczny, jeśli ten nie jest właścicielem nieruchomości i/lub przeznaczenie planistyczne nieruchomości nie pozwala na realizację przedsięwzięcia. Decyzja lokalizacyjna dostosowuje przeznaczenie nieruchomości do planowanego przedsięwzięcia, ale również może dokonywać podziału nieruchomości i przeniesienia prawa własności, tj. wywłaszczenia.

Co to jest decyzja ZRID?

Zezwolenie na realizację inwestycji drogowej, to zintegrowana decyzja wydawana w oparciu o Ustawę z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Decyzja, w skrócie nazywana ZRID, wywołuje szereg skutków prawnych: zmienia przeznaczenie planistyczne nieruchomości zgodnie z potrzebami inwestora, dokonuje podziału nieruchomości adekwatnie do kształtu inwestycji, przenosi prawo własności na Skarb Państwa lub właściwą jednostkę samorządu terytorialnego będącą zarządcą drogi.

Jakie prawa w postępowaniu o wydanie decyzji lokalizacyjnej przysługują właścicielowi nieruchomości?

Po złożeniu wniosku przez inwestora o wydanie decyzji lokalizacyjnej i wszczęciu postępowania zmierzającego do jej wydania przez właściwy organ, właściciele nieruchomości objętych wnioskiem stają się stronami postępowania administracyjnego. Stronom postępowania administracyjnego przysługuje prawo do zapoznawania się z aktami sprawy, wypowiadania się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego oraz składania własnych wniosków dowodowych. Przed zakończeniem postępowania organ informuje o zebraniu materiału dowodowego i informuje o przysługujących prawach.

Jakie są skutki wydania decyzji lokalizacyjnej?

Z perspektywy inwestora decyzja lokalizacyjna jest istotnym krokiem do rozpoczęcia budowy. O ile, sama decyzja nie stanowi pozwolenia na budowę, to jej uzyskanie umożliwia złożenie wniosku. Jeśli idzie o właścicieli nieruchomości objętych decyzją: wraz ze stwierdzeniem jej ostateczności tracą prawa do nieruchomości w zamian za prawo do odszkodowania.

Co to jest zajęcie czasowe?

Podstawowym skutkiem wydania decyzji lokalizacyjnej jest utrata prawa własności do nieruchomości przez osoby, którym prawo to przysługiwało. Dodatkowo inwestor ma prawo żądać czasowego zajęcia nieruchomości – najczęściej na czas budowy. W ten sposób realizowane są potrzeby związane z organizacją zaplecza budowy, organizacją ruchu maszyn, składowaniem materiałów itd. Po zakończeniu budowy nieruchomość powinna być zwrócona w stanie z dnia zajęcia. Często dzieje się inaczej: z nieruchomości usunięte zostają nasadzenia, zniszczone zostają zasiewy, czasem rozebrane są budynki i budowle, w gruncie powstają instalacje objęte służebnością. Zarówno za czas zajęcia, jak i wyrządzone szkody, stronie przysługuje odszkodowanie.

Kiedy decyzja o wywłaszczeniu staje się ostateczna?

Decyzja staje się ostateczna z momentem wyczerpania środków odwoławczych w toku postępowania administracyjnego. Następuje to, jeśli żadna ze stron nie wniesie w terminie środków odwoławczych lub organ drugiej instancji nie przychyli się do wniesionych odwołań i utrzyma decyzję w mocy. Ostateczność nie jest tożsama z prawomocnością – ostateczna decyzja administracyjna może jeszcze zostać zaskarżona przed właściwym sądem administracyjnym.

Co to jest rygor natychmiastowej wykonalności?

Na wniosek inwestora, decyzji ZRID lub innej decyzji lokalizacyjnej może zostać nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Jeśli organ przychyli się do tego wniosku, to inwestor będzie mógł żądać opróżnienia i wydania nieruchomości bez oczekiwania na ostateczność decyzji – umożliwi to objęcie posiadania nieruchomości, mimo że nie doszło do przeniesienia prawa własności. Rygor natychmiastowej wykonalności jest nadawany większości dużych inwestycji celu publicznego.

Jakie są skutki nieuregulowanego stanu prawnego nieruchomości?

Z perspektywy organu, nieuregulowany stan prawny nieruchomości w żaden sposób nie uniemożliwia, ani nie utrudnia realizacji celu publicznego. Konsekwencje odczuje tylko osoba uprawniona do wypłaty odszkodowania. Organ co prawda ustali jego wysokość, ale określoną w decyzji kwotę nakaże złożyć w depozycie sądowym. Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości leży przede wszystkim w interesie osób, którym przysługuje prawo.

Jakie są obowiązki osoby objętej decyzją lokalizacyjną?

Podstawowym obowiązkiem właściciela nieruchomości objętej decyzją lokalizacyjną jest umożliwienie realizacji zadania zgodnie z jej treścią, tj. wydanie nieruchomości na rzecz inwestora. Wydanie winno nastąpić zgodnie z treścią decyzji, w terminie liczonym od daty ostateczności decyzji lub nadania jej rygoru natychmiastowej wykonalności – w tym drugim przypadku nie trzeba wyznaczać żadnego terminu: inwestor może przystąpić do natychmiastowej realizacji zadania.

Jak dowiadywać się o przebiegu postępowania w sprawie wydania decyzji lokalizacyjnej?

Organem właściwym do wydania decyzji dokonującej wywłaszczenia jest starosta lub wojewoda. Właścicielowi nieruchomości objętej wnioskiem przysługują prawa strony, w szczególności prawo do zapoznawania się z aktami sprawy. Akta sprawy można przeglądać w siedzibie organu, po wcześniejszym umówieniu terminu. Często pozyskiwanie bieżących informacji o postępowaniu i planowanych terminach możliwe jest w formie telefonicznej lub mailowej.

Jak prawidłowo wydać nieruchomość inwestorowi?

Ustawodawca przewidział dodatkową premię w wysokości 5% wartości odszkodowania za wydanie nieruchomości w terminie 28 lub 30 dni (w zależności od celu wywłaszczenia) liczonych od dnia odbioru zawiadomienia o wydaniu decyzji wywłaszczeniowej. W przypadku nieruchomości niezabudowanych i nieogrodzonych dochodzi do skutecznego wydania nieruchomości pod warunkiem złożenia pisemnego oświadczenia woli inwestorowi. W przypadku pozostałych nieruchomości powinno dodatkowo dojść do opróżnienia budynków i odłączenia przyłączy mediów oraz protokolarnego przekazania. Sama nieruchomość winna znajdować się w stanie, w jakim była w dniu wydania decyzji wywłaszczeniowej.

Jak opróżnić nieruchomość przed wydaniem inwestorowi?

Na rzecz inwestora wydaje się nieruchomość opróżnioną ze wszystkich rzeczy ruchomych. Nieruchomość stanowi grunt, budynki i budowle trwale związane z gruntem, zasiewy i nasadzenia. Pozostałe elementy, takie jak: meble wolnostojące, odpady, dobytek inwentarski, materiały i inne nie związane trwale z gruntem lub budynkiem, powinny zostać z nieruchomości usunięte. Jeśli na nieruchomości znajduje się szambo, to również należy je opróżnić.

Jak wygląda przymusowa egzekucja z nieruchomości?

Jeśli nieruchomość nie zostanie wydana dobrowolnie na wezwanie uprawnionego inwestora, to może on żądać przeprowadzenia egzekucji w trybie administracyjnym. Egzekucję przeprowadza się na koszt i ryzyko właściciela i/lub posiadacza nieruchomości. Wyznaczony egzekutor ma prawo wyprowadzić mieszkańców - jeśli to konieczne - w asyście policji. Znajdujące się przedmioty zostaną przewiezione do innej nieruchomości właściciela lub do magazynu. Koszty egzekucji wskazane w ustawie oraz poniesione w związku z wyżej wymienionymi czynnościami ponosi osoba, w stosunku do której prowadzona jest egzekucja.

Jak uzyskać lokal zamienny?

Prawo do lokalu zamiennego przysługuje właścicielowi zamieszkującemu dom lub lokal mieszkalny podlegający wywłaszczeniu, o ile inwestor żąda wydania nieruchomości wcześniej, niż 120 dni po stwierdzeniu ostateczności decyzji wywłaszczeniowej. O przyznanie lokalu zastępczego wnosi się do inwestora. Ten udostępnia lokal, który posiada lub zawiera z osobą wywłaszczoną umowę, na mocy której zobowiązuje się ponosić koszty najmu lokalu. Lokal zastępczy winien odpowiadać potrzebom mieszkańców w standardzie adekwatnym do nieruchomości wywłaszczonej.

Ile właściciel nieruchomości ma czasu na wydanie nieruchomości?

Termin wydania nieruchomości wskazuje decyzja wywłaszczeniowa. Dla nieruchomości zamieszkałej nie powinien być on krótszy, niż 120 dni, odkąd niniejsza decyzja stanie się ostateczna. Od reguły wyjątek ustanawia nadany na wniosek inwestora rygor natychmiastowej wykonalności. W takim przypadku możliwe jest żądanie wydania nieruchomości od razu. Jeśli dotyczy to nieruchomości zamieszkałej, to inwestor żądając szybszego wydania ma obowiązek zapewnienia lokalu zastępczego. Ustawodawca zachęca do szybszego wydania nieruchomości poprzez dodatkową premię do odszkodowania.

Jaki organ jest właściwy do ustalenia wysokości odszkodowania?

Wysokość odszkodowania ustala ten sam organ, który wydał decyzję wywłaszczeniową. Jest nim starosta lub wojewoda. W przypadku wniesienia odwołania, organ drugiej instancji może ustalić odszkodowanie samodzielnie, o ile umożliwia to zgromadzony materiał dowodowy. Organem drugiej instancji będzie odpowiednio wojewoda lub właściwy minister.

W jakim czasie powinno być ustalone i wypłacone odszkodowanie za wywłaszczenie?

Odszkodowanie powinno zostać ustalone w drodze decyzji w terminie 30 dni odkąd decyzja wywłaszczeniowa stała się ostateczna lub w ciągu 60 dni od nadania jej rygoru natychmiastowej wykonalności. Wypłata następuje w terminie 14 dni odkąd decyzja ustalająca odszkodowanie stała się ostateczna, chyba że wypłata zostaje dodatkowo uzależniona od ostateczności decyzji wywłaszczeniowej.

Jak organ ustala wysokość odszkodowania za wywłaszczenie?

Właściwy organ ustala wysokość odszkodowania za wywłaszczenie w drodze decyzji administracyjnej. Przed jej wydaniem organ gromadzi materiał dowodowy, w szczególności opinię o wartości nieruchomości sporządzoną przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego.

Ile wynosi odszkodowanie za wywłaszczenie?

Odszkodowanie odpowiada wartości rynkowej utraconego prawa i jest powiększane o przewidziane przez ustawodawcę premie: za dobrowolne wydanie nieruchomości, jeśli to nastąpiło w terminie oraz zryczałtowane koszty przeprowadzki w przypadku nieruchomości zamieszkałej. Każda nieruchomość jest wyceniana indywidualnie przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego.

Jakie środki prawne przysługują właścicielowi, jeśli organ nie dochowuje ustawowych terminów?

Jeśli organ nie dochowuje ustawowych terminów załatwienia sprawy, to strona postępowania może złożyć ponaglenie do organu wyższego szczebla. Jeśli ponaglenie okaże się nieskuteczne, to stronie przysługuje prawo do złożenia skargi na przewlekłe prowadzenie postępowania i/lub bezczynność organu do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Co orzeka organ w przypadku przewlekłości postępowania lub bezczynności organu?

W przypadku złożenia ponaglenia, organ wyższego szczebla ustala czy doszło do przewlekłości postępowania lub bezczynności organu. Jeśli stwierdzi zaistnienie takiego faktu, to wskazuje sposób i termin załatwienia sprawy oraz ustala, czy doszło do rażącego naruszenia prawa. W przypadku skargi do sądu administracyjnego, sąd orzeka ponadto o obowiązku poniesienia kosztów postępowania. Ponadto, może orzec o przyznaniu stronie dodatkowej sumy pieniężnej za rażące naruszenie prawa lub ukarać organ grzywną.

Jak dowiadywać się o przebiegu postępowania o ustalenie odszkodowania?

Organ informuje stronę pisemnie tylko o najważniejszych czynnościach: o wszczęciu postępowania oraz o zgromadzeniu materiału dowodowego. Zwykle bieżące informacje można pozyskać drogą telefoniczną, a czasem mailową. Strona jest uprawniona do przeglądania akt sprawy w siedzibie organu, a na jej wniosek winien zostać przekazany operat szacunkowy w formie elektronicznej.

Jakie są terminy na czynności dla strony w postępowaniu o ustalenie odszkodowania?

Organ wyznacza stronie termin na wypowiedzenie się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego. Zwykle termin wynosi 7 lub 14 dni, ale na wniosek strony może zostać wydłużony. Na odwołanie się od decyzji ustalającej odszkodowanie strona ma 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Na wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na decyzję organu drugiej instancji termin ustawowy wynosi 30 dni.

Jak można zapoznać się z treścią operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości?

Operat szacunkowy nie musi być stronie doręczany z urzędu. Przysługuje jej prawo do przeglądania akt sprawy w siedzibie organu, a na jej wniosek może zostać wydana fotokopia lub umożliwione wykonanie zdjęć. Również na wniosek strony, operat powinien być doręczony w formie elektronicznej na wskazany adres mailowy.

Jakie cechy nieruchomości decydują o jej wartości?

Ustawodawca wymienia z nazwy tylko dwie cechy nieruchomości decydujące o jej wartości: przeznaczenie i położenie. Pozostałe cechy cenotwórcze ustala w ramach wiedzy specjalnej rzeczoznawca majątkowy. Cechy takie winny kształtować konkretny rynek nieruchomości. Przykładowo mogą nimi być: ukształtowanie terenu, wielkość działki, uzbrojenie działki, klasa gleby, standard wyposażenia itd.

Jak ustalić, czy określona w operacie wartość nieruchomości jest prawidłowa?

Zarówno wybór metodologii wyceny, dobór nieruchomości do porównania, określenie cech cenotwórczych i wielkość ich wpływu mieści się w zakresie tzw. wiedzy specjalnej rzeczoznawcy majątkowego. Czy operat szacunkowy został sporządzony zgodnie ze sztuką będzie w stanie określić profesjonalista. Do oceny operatu uprawniona jest tylko organizacja zawodowa rzeczoznawców. Wartość można również porównać do innego operatu, sporządzonego dla tej samej nieruchomości. Częściowo zamierzony efekt możliwy jest do uzyskania w badaniu rynku nieruchomości podobnych.

Jak składać uwagi do operatu szacunkowego określającego wartość nieruchomości?

Uwagi do operatu szacunkowego należy składać na piśmie do organu prowadzącego postępowanie o ustalenie odszkodowania lub do protokołu w trakcie rozprawy administracyjnej, jeśli taka będzie przeprowadzona. Istnieją tylko dwa rodzaje zasadnych uwag: niezgodność opisanego w operacie stanu faktycznego nieruchomości ze stanem fizycznym oraz błędy metodologiczne w sporządzeniu operatu stanowiące naruszenie powszechnie obowiązującego prawa. Brak zgody na wynik operatu, czyli ustaloną wartość nieruchomości, nie stanowi merytorycznego zarzutu.

Jakie inne środki dowodowe mogą zostać użyte w toku postępowania o ustalenie odszkodowania?

Podstawowym materiałem dowodowym w postępowaniu o ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie jest operat szacunkowy sporządzony przez uprawnionego rzeczoznawcę majątkowego. Strona może złożyć do akt sprawy operat sporządzony na jej zlecenie, tzw. kontroperat. Dodatkowo, możliwe jest złożenie opinii uprawnionej organizacji zawodowej rzeczoznawców, oceniającej operat sporządzony na zlecenie organu. Katalog środków dowodowych jest otwarty, więc możliwe jest składanie dowolnych dowodów, które mogą potwierdzać istotne fakty, np. co do stanu nieruchomości.

Jaki podmiot może zweryfikować poprawność sporządzenia operatu?

Podmiotem uprawnionym do oceny poprawności sporządzenia operatu szacunkowego jest organizacja zawodowa rzeczoznawców majątkowych - przez taką należy rozumieć regionalne i krajowe stowarzyszenia rzeczoznawców majątkowych. Ocena winna być dokonana w ciągu 2 miesięcy od zawarcia umowy ze zlecającym i wykonywana jest na jego koszt. W toku postępowania administracyjnego organ ocenia operat szacunkowy pod kątem jego przydatności, jako dowód w postępowaniu. Ten nie może oceniać go w zakresie tzw. wiedzy specjalnej.

Jak odwołać się od decyzji ustalającej odszkodowanie?

Odwołanie od decyzji ustalającej odszkodowanie składa się do organu wyższego szczebla w stosunku do tego, który orzekał. Jeśli wysokość odszkodowania ustalił starosta, to odwołanie wnosi się do właściwego wojewody. Jeśli odszkodowanie ustalił wojewoda, to odwołanie wnosi się do właściwego ministra. W każdym przypadku robi się to za pośrednictwem organu pierwszej instancji. W odwołaniu warto wskazać w jaki sposób podczas rozstrzygnięcia doszło do naruszenia prawa oraz podnieść dowody popierające twierdzenie.

Jakie są koszty odwołania się od decyzji?

Wnoszenie odwołania od decyzji nie wiąże się z opłatami na rzecz organu pod warunkiem, że stronie samodzielnie uda się sformułować argumenty. Kosztem w skutecznym uzyskaniu celu może być praca profesjonalnego pełnomocnika, jeśli strona zdecyduje się skorzystać z pomocy takiego lub praca rzeczoznawcy majątkowego, jeśli w poczet materiału chce się złożyć operat szacunkowy, wskazujący na inną niż określoną w decyzji wartość nieruchomości.

Jak zaskarżyć decyzję organu drugiej instancji?

Orzeczenie wydane przez organ drugiej instancji na skutek wniesionego odwołania kończy postępowanie administracyjne i ma przymiot ostateczności. Na takie orzeczenie przysługuje skarga do właściwego sądu administracyjnego. Skargę składa się w terminie 30 dni od daty doręczenia stronie decyzji. Właściwy sąd będzie weryfikował wydane wcześniej decyzje pod kątem zgodności z przepisami prawa.

Jakie są koszty postępowania skargowego przed sądem administracyjnym?

Od skargi na decyzję ustalającą odszkodowanie za wywłaszczenie dokonuje się opłaty stosunkowej, wyliczanej od wartości przedmiotu sporu. Sądy różnie określają wartość przedmiotu sporu, w zależności od treści skargi i zgromadzonego materiału dowodowego: albo jako wartość ustalonego w decyzji odszkodowania, albo jako różnicę pomiędzy wartością odszkodowania a kwotą, której domaga się strona. Wysokość opłaty wynosi 4%, jeśli wartość sporu mieści się w kwocie do 10 000 złotych, 3% w przypadku kwot pomiędzy 10 000 a 50 000 złotych, 2% dla kwot w przedziale 50 000 do 100 000 złotych i 1% dla kwot wyższych niż 100 000 złotych.

Jakie są konsekwencje zajęcia czasowego nieruchomości?

O zajęciu czasowym nieruchomości decyduje na wniosek inwestora właściwy organ. Inwestor może korzystać z nieruchomości adekwatnie do potrzeb zajęcia czasowego: składować materiały, wykorzystać jako otoczenie placu budowy, demontować budynki w zakresie niezbędnym do realizacji celu inwestycyjnego, dokonywać wycinki drzew, instalować urządzenia podziemne itd. Po okresie zajęcia czasowego nieruchomość winna zostać przywrócona do stanu poprzedniego a jeśli to niemożliwe szkoda winna być naprawiona w formie odszkodowania pieniężnego.

Jak uzyskać odszkodowanie za zajęcie czasowe nieruchomości?

Odszkodowanie za zajęcie czasowe oraz wyrządzone nieodwracalne szkody uzgadnia się pomiędzy inwestorem a właścicielem nieruchomości. Uzgodnienia dokonuje się po zrealizowaniu celu zajęcia i zwrocie nieruchomości - dopiero wtedy można określić całkowity czas niemożności korzystania z nieruchomości przez właściciela oraz szkody. Jeśli nie dojdzie do uzgodnienia, to każda ze stron jest uprawniona do złożenia wniosku o ustalenie odszkodowania przez właściwy organ: starostę lub wojewodę.

Co można zrobić z częścią nieruchomości pozostałą po podziale?

Jeśli nieruchomość powstała po podziale związanym z wywłaszczeniem jej części nie nadaje się do wykorzystania na dotychczasowe cele, to właściciel może żądać jej wykupu przez inwestora. Trzeba pamiętać, że przesłanką wykupu tzw. resztówki jest brak możliwości wykorzystania, a nie pogorszenie warunków.

Jak domagać się wykupu resztówki?

Aby zbyć resztówkę należy złożyć pisemny i uzasadniony wniosek do inwestora. Jeśli odpowiedź nie jest zgodna z oczekiwaniami, tj. inwestor odmówił wykupu lub zaproponował cenę poniżej wartości rynkowej nieruchomości, to właściciel jest uprawniony do dochodzenia roszczenia przed właściwym sądem powszechnym. Należy złożyć powództwo o wykup nieruchomości. To wiąże się z opłatami sądowymi oraz ponoszeniem ciężaru dowodowego w sprawie.

Jak obliczyć waloryzację odszkodowania?

Podmiot zobowiązany do wypłaty odszkodowania za wywłaszczenie winien zwaloryzować jego wartość za okres pomiędzy wydaniem decyzji ustalającej odszkodowanie a jego wypłatą. Waloryzacji dokonuje się zgodnie ze współczynnikami publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny. Jeśli dla danego rodzaju nieruchomości nie ustala się wskaźnika, to zastosowanie będzie miał wskaźnik właściwy dla cen towarów i usług konsumpcyjnych. W zależności od okresu waloryzacji stosuje się wskaźniki miesięczne lub roczne. Niestety część organów i sądów stoi na stanowisku, że waloryzację liczy się tylko od czasu kiedy decyzja ustalająca odszkodowanie stała się ostateczna.